70 kilometer fietssnelweg langs Limburgs mijnverleden
De provincie Limburg en de zeven Kolenspoorgemeenten As, Beringen, Genk, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Maasmechelen en Zonhoven gaven op 21 november 2023 het publieke startschot voor het Kolenspoor: een unieke fietssnelweg van 70 kilometer lang over de oude treinsporen tussen de Limburgse mijnen. De fietssnelweg F75 wordt een plek om ongestoord te fietsen langs erfgoed, topnatuur en innovatieve hotspots.
De aankondiging van het Kolenspoor betekent ook de start van een grote publiekscampagne. Alle informatie is terug te vinden op één centrale website: www.kolenspoor.be.
Slagader
Het Kolenspoor was tot lang in de 20ste eeuw de slagader van de Limburgse mijnregio. Het treinspoor vervoerde arbeiders, materialen en steenkool tussen de mijnsites van Beringen tot Maasmechelen. Sinds de laatste treinrit liggen de sporen er ongebruikt bij. Maar daar komt nu verandering in. Eind 2020 kocht het provinciebestuur een belangrijk stuk van de Kolenspoorbedding over van de NMBS.
Het is de bedoeling om van het Kolenspoor opnieuw een echte slagader te maken. Sinds de sluiting van de mijnen is de provincie helemaal veranderd. Vroeger was Limburg koploper in steenkool, nu in design, groene energie, natuur en gezelligheid. De mijnsites zijn nu echte toplocaties waar volop gewerkt wordt aan het Limburg van morgen. Zij zullen opnieuw met elkaar verbonden worden, dit keer met de fiets in plaats van de trein.
De provincie zet in op een gebiedsgerichte samenwerking met de zeven Kolenspoorgemeenten. Op 20 september leverde de provincie de omgevingsvergunning af voor de uitbouw van de missing link tussen Genk en As, waarbij ook een reeks ecologische maatregelen werden opgenomen. De totale investering voor dit segment wordt geraamd op meer dan € 13 miljoen.
Verbinden en innoveren
De plannen voor de fietssnelweg waren er al langer, nu is het echte startschot gegeven via een engagementsverklaring door de provincie en de Kolenspoorgemeenten. Het nieuwe Kolenspoor wordt uitgewerkt op drie sporen:
- Het wordt ten eerste een innovatief mobiliteitsnetwerk. De F75 wordt een snelle fietsverbinding tussen de gemeenten en hun trekpleisters. De bedoeling is ook om in een volgende fase een locatie te voorzien waar nieuwe ontwikkelingen in duurzame mobiliteit praktisch kunnen worden uitgetest.
- Ten tweede wordt het een groen-economisch netwerk. Dat betekent dat we volop inzetten op het versterken van de natuur rond het Kolenspoor.
- En tot slot wordt het een ruimte om te ontmoeten en te beleven in de omgeving van het Limburgse mijnerfgoed.
Eerste fase: nieuw fietspad van As naar Genk
Het Kolenspoor wordt in stappen aangelegd. Sommige delen van de F75 zijn vandaag al fietsklaar, zoals het stuk in Zonhoven en op Ten Haagdoornheide. Op andere delen liggen vandaag enkel overwoekerde treinrails. Maar niet voor lang.
Als eerste is het stuk tussen het station van As en de Mercuriuslaan in Genk aan de beurt. Dat deel van 10 kilometer wordt de komende jaren omgebouwd tot een fietspad van maar liefst 4 meter breed. Hier fiets je in de toekomst tussen As en Genk, zonder ook maar één auto tegen te komen. Het is de bedoeling om in de loop van 2024 de eerste spade in de grond te steken. De planning wordt de komende maanden concreet gemaakt.
Langs kostbare natuur
Het fietspad tussen As en Genk vormt eveneens een belangrijke natuurverbinding. Hier leven uitzonderlijke diersoorten zoals de gladde slang en verschillende vleermuissoorten. In overleg met natuurverenigingen doet de provincie er alles aan om die kostbare natuur te beschermen en versterken. In de vergunning die werd afgeleverd worden een reeks ecologische maatregelen opgenomen die de natuur rond de fietssnelweg dienen te beschermen zoals ecotunnels en geleidingswanden, open grasstroken en hoogtechnologische verlichting voor nachtdieren. De ecologische maatregelen zijn goed voor € 2,4 miljoen.
De provincie heeft in de marge van het project Kolenspoor trouwens de haalbaarheidsstudie opgestart voor een veel ruimer natuurbeheersplan dat de omliggende natuurgebieden met elkaar in verbinding moet brengen. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met het Agentschap Natuur en Bos, de gemeenten en de natuurverenigingen. De fietssnelweg vormt op die manier de hefboom die de natuur in dit deel van Limburg voor de komende generaties veilig zal stellen.
